An toàn công trình không thể chỉ dựa vào cảm quan – cần có dữ liệu chính xác để kiểm soát rủi ro. QUAN TRẮC CÔNG TRÌNH là giải pháp khoa học giúp theo dõi, đánh giá và phát hiện sớm các dấu hiệu mất ổn định của công trình trong cả quá trình thi công lẫn vận hành. Từ việc kiểm soát độ lún, nghiêng, đến cảnh báo nứt hoặc biến dạng bất thường – quan trắc đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công trình luôn an toàn, bền vững và đúng thiết kế. Nếu bạn đang tìm một giải pháp tối ưu để bảo vệ công trình và người sử dụng, đừng bỏ qua dịch vụ quan trắc chuyên nghiệp của E2CS.

1. Mục đích quan trắc công trình

Các mục tiêu chính của công tác quan trắc bao gồm:

• Xác định độ lún và chuyển dịch (tuyệt đối và tương đối) của công trình so với thiết kế ban đầu.
• Đánh giá độ ổn định của nền đất và kết cấu công trình.
• Bổ sung dữ liệu thực tế giúp cải thiện độ chính xác của các thông số cơ lý nền đất.
• Kiểm chứng phương pháp tính toán thiết kế, đưa ra giới hạn chuyển dịch cho phép.
• Tìm nguyên nhân gây lún, nghiêng, và đề xuất giải pháp phòng ngừa.
• Phục vụ công tác nghiệm thu công trình và lưu trữ hồ sơ kỹ thuật.

2. Nội dung và quy trình quan trắc công trình

Nội dung và quy trình quan trắc công trình bao gồm hai phần chính: quan trắc lún và quan trắc nghiêng.

• Với quan trắc lún, bước đầu tiên là thiết lập hệ thống mốc chuẩn và mốc quan trắc, sau đó xác định chu kỳ đo lún phù hợp theo yêu cầu dự án. Tiếp theo là lựa chọn phương pháp đo như thủy chuẩn hoặc GPS tùy vào đặc điểm công trình, xử lý số liệu thu thập được để đánh giá độ ổn định của mốc và cuối cùng là lập báo cáo kết quả đo lún phục vụ công tác giám sát kỹ thuật.

• Đối với quan trắc nghiêng, quá trình thực hiện bao gồm: thiết lập hệ thống mốc chuẩn và các mốc nghiêng tại những vị trí chiến lược – nơi có nguy cơ biến dạng cao. Sau đó xác định chu kỳ đo nghiêng định kỳ, thực hiện đo đạc, tính toán độ nghiêng và đánh giá độ ổn định tổng thể của công trình nhằm kịp thời phát hiện và xử lý các nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn sử dụng và tuổi thọ công trình.

3. Các đại lượng cần quan trắc

• Chuyển dịch thẳng đứng: độ lún, độ võng, độ trồi.
• Chuyển dịch ngang: độ lệch vị trí công trình theo phương ngang.
• Độ nghiêng: xác định mức độ lệch trục đứng.
• Vết nứt: theo dõi chiều rộng, chiều dài và sự phát triển của vết nứt.

4. Khi nào cần thực hiện quan trắc công trình?

Công tác quan trắc cần được thực hiện ở hai giai đoạn chính của vòng đời công trình. Trong quá trình xây dựng, quan trắc giúp theo dõi lún và nghiêng do tải trọng bản thân công trình tăng dần, từ đó kiểm soát các biến dạng nhằm đảm bảo công trình thi công đúng thiết kế và an toàn. Trong quá trình sử dụng, việc quan trắc đặc biệt quan trọng khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như nứt lớn, nghiêng lệch hoặc lún cục bộ, hoặc khi có sự thay đổi về tải trọng và điều kiện làm việc của công trình, nhằm kịp thời phát hiện rủi ro và đưa ra phương án xử lý phù hợp.
Quan trắc công trình không chỉ là yêu cầu bắt buộc trong các dự án xây dựng hiện đại, mà còn là giải pháp kỹ thuật hiệu quả giúp đảm bảo công trình vận hành an toàn, ổn định và bền vững theo thời gian. Việc thực hiện quan trắc đúng quy trình giúp giảm thiểu rủi ro, đảm bảo an toàn cho người sử dụng và tối ưu chi phí sửa chữa, gia cố trong tương lai. Quy định và hướng dẫn chi tiết về công tác quan trắc được nêu rõ tại Nghị định 06/2021/NĐ-CP.